«Δικαιοσύνη Παντού – Δικαιοσύνη για Όλ@»

Ευχαριστούμε για την πρόσκληση να συμβάλουμε στην εσπερίδα σας με θέμα τα δικαιώματα, τις διεκδικήσεις των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και τις αναγκαίες δράσεις ώστε να αλλάξει η πραγματικότητα που μας κρατά σε θέση «πολιτών β’ κατηγορίας».

Οι Proud Seniors Greece είμαστε μια ομάδα για την υποστήριξη ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων ηλικίας 50 κ’ άνω. Η ομάδα συστάθηκε το 2015, όταν ιδρυτικά μέλη της έζησαν από κοντά την βαριά ασθένεια και κατάληξη ηλικιωμένης διεμφυλικής γυναίκας, παρατηρώντας τις κακοποιητικές συμπεριφορές, τις διακρίσεις και τα ιδιαίτερα έντονα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο μεγαλύτερης ηλικίας. Μέσα από τις συνεργασίες που έχουμε αναπτύξει με αντίστοιχες οργανώσεις της Ελλάδας και του εξωτερικού και τις συμμετοχές μας σε Ευρωπαϊκά και Διεθνή Συνέδρια, αντλούμε και μεταφέρουμε εμπειρία, ιδέες και καλές πρακτικές.

Η δράση μας οργανώνεται γύρω από τρεις άξονες λειτουργίας: την κοινωνική αλληλεγγύη και εξειδικευμένη υποστήριξη στα λοατκι+ άτομα που τη χρειάζονται, την ψυχαγωγία, και την πολιτική δράση, δηλαδή συμμετοχή και παρεμβάσεις σε θέματα που αφορούν το αντικείμενο μας, τόσο μέσα στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, όσο και προς την κοινωνία, με στόχο την απαραίτητη ορατότητα, αλλά και την προσπάθεια να αλλάξει η κατάσταση της σεξιστικής καταπίεσης και των πολύπλευρων διακρίσεων που βιώνουμε.

Από μια σειρά αιτημάτων που εντάσσονται στο πλαίσιο του ευρύτερου οράματος των διεκδικήσεων μας, επιλέξαμε στο πρόσφατο παρελθόν να αναδείξουμε τα ζητήματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένων ατόμων, καθώς σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες, ιδιαίτερα εντοπισμένα προβλήματα όπως η απομόνωση, παρουσιάζονται εντονότερα και με σημαντικά μεγαλύτερο αντίκτυπο. Συνδυάζονται δυστυχώς με πληθώρα από ηλικιακά και κοινωνικά στερεότυπα και βέβαια με την προκατάληψη απέναντι στη διαφορετικότητα, καθιστώντας τους ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας μία από τις πιό ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι γίνονται αόρατα, συχνά αποκρύπτουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου τους, προκειμένου να γίνονται αποδεκτά στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, ή (ακόμη πιο σκληρό) στις δομές προστασίας ηλικιωμένων ή/και των ευρύτερων δομών υγείας. Οι δομές αυτές, η ύπαρξη και λειτουργία των οποίων δοκιμάζεται σήμερα από τα χτυπήματα του νεοφιλελευθερισμού, ακόμη και αν παρέχουν τις στοιχειώδεις σχετικές υπηρεσίες, συχνά το κάνουν δίχως να υπάρχει σεβασμός, αποδοχή, ορατότητα και έκφραση σημαντικών πλευρών που αποτελούν δομικά χαρακτηριστικά συγκρότησης της προσωπικότητας των λοατκι+ ατόμων.

Επιπρόσθετα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ένα μεγάλο κομμάτι των ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένων ατόμων -και κυρίως των ηλικιωμένων διεμφυλικών, τα οποία λόγω της διαφορετικής ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου τους, αποτελούν και την πλέον ευάλωτη ομάδα της κοινότητάς μας, αντιμετωπίζουν και σημαντικά οικονομικά προβλήματα, συχνά στο όριο της επιβίωσης, έχοντας υποστεί ποικίλες νομικές, θεσμικές και κοινωνικές διακρίσεις που οδήγησαν σε αποκλεισμό από τη νόμιμη αγορά εργασίας, την ασφάλιση και συνταξιοδότηση τους στην συνέχεια.

Με βάση τα παραπάνω, στο πλαίσιο της συμμετοχής μας στη διαβούλευση της Επιτροπής Εθνικής Στρατηγικής Ισότητας ΛΟΑΤΚΙ+, επικεντρωθήκαμε σε μια ομάδα προτάσεων που θεωρήσαμε ότι θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη ως ιδιαίτερο αντικείμενο επιμέρους εξέτασης στην εφαρμογή του σχεδιασμού και που ασφαλώς δεν είναι αποκομμένες από τα γενικά και τα «μεγάλα» ζητήματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, αντίθετα εξειδικεύουν και συμπληρώνουν το περίγραμμα των αναγκαίων αλλαγών στην κοινωνία και τους θεσμούς. Αυτες έχουν σε μεγάλο βαθμό ενσωματωθεί στο σχετικό πόρισμα της επιτροπής και συνοψίζονται στα εξής:

1) Άμεση δημιουργία και Υποστήριξη Μονάδων Φιλοξενίας/Φροντίδας Ηλικιωμένων οι οποίες να λειτουργούν εξειδικευμένα ως «ασφαλείς χώροι» για τα ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένα άτομα, στα πρότυπα των αντίστοιχων του εξωτερικού.

2) Οργάνωση δράσεων εκπαίδευσης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των επαγγελματιών υγείας πάνω στην εξάλειψη των διακρίσεων, με στόχευση την εδραίωση ενός περιβάλλοντος αποδοχής των ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένων ατόμων στους χώρους υγείας, με έμφαση στην κατανόηση των δικαιωμάτων και τις ιδιαίτερες ανάγκες των ατόμων αυτών.

3) Υποστήριξη της συμμετοχής των ΛΟΑΤΚΙ+ ηλικιωμένων ατόμων σε δομές ανοιχτής φροντίδας (ΚΑΠΗ, Λέσχες Φιλίας κ.λπ.) χωρίς διακρίσεις και συμπεριφορές αποκλεισμού, με την πραγματοποίηση σωστής και πλήρους εκπαίδευσης του προσωπικού που εργάζεται στους παραπάνω χώρους, έτσι ώστε να μην παρατηρούνται φαινόμενα κακοποίησης (λεκτικής ή άλλης) λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου.

4) Άμεση παροχή οικονομικής στήριξης, συνταξιοδότησης και ασφάλισης σε ηλικιωμένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα τα οποία δεν έχουν πόρους διαβίωσης λόγω αποκλεισμού τους από την αγορά εργασίας, που βίωσαν λόγω διακρίσεων εξαιτίας της ταυτότητας φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού τους.

Πέρα από τα αιτήματα, μερικά χρήσιμα συμπεράσματα από την μέχρι σήμερα πορεία μας. Είναι κοινή διαπίστωση ότι τα βήματα που έχουν γίνει μέχρι σήμερα είναι λίγα και μερικά. Γιατί συνέβη αυτό και τι σημαίνει στην καθημερινή ζωή των λοατκι+ ανθρώπων; Τρία μόνο παραδείγματα:

• Η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης χωρίς τον γάμο στερεί τα λοατκι+ άτομα από δικαιώματα όπως η παιδοθεσία, αντί της οποίας παραχωρήθηκε η αναδοχή. Είναι μεταξύ άλλων και ζήτημα αξιοπρέπειας. Να θυμηθούμε τη δημαγωγία πολιτικών του δεξιού χώρου που προχώρησαν στην ψήφισή του «επειδή δεν αφορά τα παιδιά».
• Η νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου με ηλικιακούς και οικονομικούς περιορισμούς και χωρίς υποστήριξη της αναγκαίας αγωγής εμποδίζει μεγάλο μέρος των τρανς ανθρώπων ουσιαστικά από την πρόσβαση σε αυτή.

Ο αντιρατσιστικός νόμος (4285/2014) κάνει επιτέλους τη σύνδεση με την ομοφοβία ωστόσο μόνο κάτω από τον όρο ότι ο ρατσιστική ενέργεια θέτει σε διακινδύνευση την ασφάλεια και σωματική ακεραιότητα ενός προσώπου. Έτσι φτάσαμε στη μία και μοναδική καταδίκη του Αμβρόσιου και των ορδών του. Κατά τα λοιπά οι δολοφόνοι της Ζάκι κυκλοφορούν ελεύθεροι ανάμεσά μας και η ομοφοβία καλά κρατεί.

Αγαπητοί φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ, είναι γνωστό ότι η πολιτική είναι η «τέχνη του εφικτού» και με αυτή την έννοια κάθε κατάκτηση πρέπει να εκτιμάται μέσα στη συγκυρία στην οποία επιτεύχθηκε. Ωστόσο συχνά συμβαίνει το «εφικτό» να είναι τόσο λίγο και με «ναι μεν αλλά», που τελικά να υποσκάπτει και να εξασθενίζει τον ίδιο το σκοπό του. Εδώ βρίσκονται κατά τη γνώμη μας οι αδυναμίες των βημάτων που επιχείρησε στο λοατκι+ πεδίο η κυβέρνηση υπό τον ΣΥΡΙΖΑ (2015-19). Όμως η μετριοπάθεια δεν εξευμένισε ούτε το ομοφοβικό κομμάτι της κοινωνίας, ούτε την alt-right που σήμερα επιχειρεί να καρπωθεί την πολιτική κρίση στρέφοντας την ατζέντα προς τα δεξιά.

Η προσπάθεια για δικαιοσύνη για τους λοατκι+ ανθρώπους δεν είναι ένα άθροισμα από αιτήματα, από τα οποία κανείς διαλέγει «α λα καρτ», κια από αυτή την αποψη σωστά αναφέρει η πρόσκληση στην ημερίδα σας την ανάγκη για μια «ολοκληρωμένη και ολιστική στρατηγική διεκδικήσεων». Η στρατηγική αυτή δεν αρκεί να ακουστεί στα μελλοντικά κέντρα εξουσίας και να τα θέσει στην υπηρεσία της κοινωνίας, αλλά και να συγκρουστεί μαζί τους όταν αυτά αναπαράγουν και διαιωνίζουν τις κατεστημένες αντιλήψεις και πρακτικές για το φύλο, τη σεξουαλικότητα, την κοινωνία.

Το επιχείρημα που είχε χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν ότι «ο κόσμος δεν είναι έτοιμος για τέτοιες μεταρρυθμίσεις» κατά τη γνώμη μας δεν ευσταθεί. Μεγάλο μέρος της κοινωνίας έχει αγκαλιάσει τις διεκδικήσεις της λοατκι+ κοινότητας κι αυτό είναι ορατό στις νέες γενιές που αντιμετωπίζουν την ταυτότητα φύλου και τον σεξουαλικό προσανατολισμό με μεγαλύτερη ελευθερία και σιγουριά. Είναι ο κόσμος που έχει μαζικοποιήσει τα τελευταία χρόνια τις γιορτές περηφάνειας και τις αντισεξιστικές κινητοποιήσεις. Είναι ο κόσμος που απαιτεί να πάψουν άμεσα οι διακρίσεις λόγω ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού.

Εμείς από τη μεριά μας θα συνεχίσουμε τη δράση μας, πιέζοντας και υπενθυμίζοντας για όλα όσα πρέπει να γίνουν όχι αύριο, αλλά χθες.