Για δεύτερη χρονιά η Φεμινιστική συλλογικότητα “Συνέλευση 8 Μάρτη” διοργάνωσε το Φεμινιστικό Φεστιβάλ 2023 στον κήπο του Συλλογου Ελ. Αρχαιολόγων στις 16 και 17 Σεπτεμβρίου. Την οργάνωσή μας εκπροσώπησε το μέλος μας Δήμητρα Κυρίλλου με ομιλία της με θέμα «ΛΟΑΤΚΙ+ και τάξη: Εργασιακές εμπειρίες (α)ορατότητας».
Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας της.
Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω τη Συνέλευση 8 Μάρτη για την πρόσκληση στο 2ο Φεμινιστικό φεστιβάλ. Με ανθρώπους από τη συλλογικότητά σας έχουμε βρεθεί μαζί σε μια σειρά αγώνες ενάντια στον σεξισμό, την ομοφοβία και την έμφυλη βία, με πιο πρόσφατες τις κινητοποιήσεις για τη μετατροπή της 8ης Μάρτη σε μέρα απεργίας και αγώνα όλης της κοινωνίας ενάντια στις διακρίσεις και την καταπίεση με βάση το φύλο, τον αυτοπροσδιορισμό του και τον σεξουαλικό προσανατολισμό.
Η οργάνωση στην οποία δραστηριοποιούμαι, «Proud Seniors Greece -Ομάδα Υποστήριξης ΛΟΑΤΚΙ Ατόμων 50 και Άνω» συγκροτήθηκε το 2015, στην προσπάθεια κάποιων ανθρώπων να να συμπαρασταθούν έμπρακτα σε δοκιμαζόμενη από ασθένεια τρανς γυναίκα μεγαλύτερης ηλικίας, η οποία δυστυχώς κατέληξε. Ωστόσο η εμπειρία αυτή οδήγησε τα εμπλεκόμενα άτομα στο να προχωρήσουν στην ίδρυση ενός σωματείου, με τους εξής άξονες λειτουργίας: Την κοινωνική αλληλεγγύη στα λοατκι+ άτομα που τη χρειάζονται (1), την ψυχαγωγία (2), την πολιτική δράση, δηλαδή συμμετοχή και παρεμβάσεις σε θέματα που αφορούν το αντικείμενο μας, τόσο εντός της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας όσο και προς την κοινωνία, με στόχο την απαραίτητη ορατότητα, αλλά και την προσπάθεια να αλλάξει η κατάσταση της σεξιστικής καταπίεσης και των πολύπλευρων διακρίσεων που βιώνουμε.
Ερχόμενη στο θέμα που θέτετε, τις σχέσεις που διαμορφώνονται για τα λοατκι+ άτομα στην εργασία, θα ξεκινήσω με μερικά στοιχεία-δεδομένα, στη συνέχεια θα καταθέσω κάποια βιωματικά στοιχεία από τη δική μου εμπειρία σαν εργαζόμενη μηχανικός στον χώρο της κατασκευής και θα προσπαθήσω να διατυπώσω συμπεράσματα και προτάσεις.
• Το ένα τρίτο του συνόλου των ερωτηθέντων επιδιώκει ενεργά να αλλάξει εργοδότη και να δουλέψει για κάποιον άλλον, που να είναι πιο περιεκτικός σε ΛΟΑΤΚΙ + άτομα. Το ποσοστό αυτό είναι ακόμη υψηλότερο για τους ερωτηθέντες που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες, με πάνω από τους μισούς να αναζητούν επί του παρόντος νέο ρόλο.
• Το coming out στο χώρο εργασίας είναι σημαντικό για πολλούς, ωστόσο λιγότεροι από τους μισούς έχουν κάνει coming out με όλους τους συναδέλφους τους. Η πλειονότητα (6 στους 10 ερωτηθέντες) πιστεύει ότι είναι σημαντικό να μπορούν να αποκαλύπτουν στην εργασία τους τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται στα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων σχετικά με την ταυτότητα φύλου. Όμως, λιγότεροι από τους μισούς αισθάνονται άνετα να εμφανίζονται ανοιχτοί με όλους τους συναδέλφους τους και το 1/3 των ερωτηθέντων δηλώνει ότι αισθάνεται άνετα για coming out στη δουλειά τους μόνο με επιλεγμένους συναδέλφους.
Είναι προβληματικό γιατί είναι αλλοτριωτικό. Ο χώρος εργασίας αποτελεί τουλάχιστον το 1/3 του χρόνου της μέρας. Είσαι ένας άλλος άνθρωπος, το ίδιο και οι σχέσεις που χτίζεις –αν χτίζεις.
Αρνητικές εμπειρίες λειτουργούν αποτρεπτικά στο να κάνεις coming out. Προσωπικά επηρεάστηκα σοβαρά όταν άκουσα την εμπειρία λεσβίας εργαζόμενης σε μεγάλο ιδιωτικό ιατρικό κέντρο, η οποία επειδή κινούταν ανοιχτά, «ανταμείφθηκε» ως εξής: Όταν συζητήθηκε στο τμήμα της η εντολή να μειωθεί το προσωπικό του τμήματος κατά ένα άτομο, προτάθηκε να απολυθεί η λεσβία, με το σκεπτικό ότι «έχει τις λιγότερες υποχρεώσεις»…
Βέβαια, αν δεν κάνει coming out δεν μπορείς να υπερασπιστείς τη λοατκι+ κοινότητα, ούτε να παλέψεις τον σεξισμό όταν αναπαράγεται, καθημερινά.
Τέλος, ακόμα κι όταν το κάνεις, τα στερεότυπα μπλοκάρουν έναν κόσμο, όχι αναγκαστικά ομοφοβικό να σε αναγνωρίσει. Παράδειγμα: Δείχνω φωτογραφία με τη σύντροφό μου στο γραφείο και δέχομαι την ερώτηση: «Είναι η κόρη σας;» Θα το ρωτούσαν σε ετερόφυλο ζευγάρι με 7 χρόνια διαφοράς; Κατά τη γνώμη μου προδίδει την αμηχανία, την άρνηση να δει -να αναγνωρίσει κάποιος την ομόφυλη σχέση.
–
Πρώτα βήματα μέσα από το κίνημα ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, τις διεθνείς διαδηλώσεις και φόρα που έδιναν μια παγκόσμια διάσταση αντίστασης στην ομοκανονικότητα και την ύπαρξη και δράση πολύχρωμων κινημάτων σε όλο τον κόσμο.
Στην Ελλάδα η ανασυγκρότηση του λοατκι+ κινήματος ήρθε γύρω στο 2002-03 μετά από ένα τραγικό περιστατικό, το ντου της αστυνομίας στο κλαμπ «Spices» και την αυτοκτονία ενός από τους συλληφθέντες. Έτσι βρεθήκαμε όλα στην αίθουσα Γκίνη στο Πολυτεχνείο και ξεκίνησε μια νέα προσπάθεια να διεκδικήσουμε ορατότητα, αξιοπρέπεια και καλύτερη ζωή, για τα δημοκρατικά μας δικαιώματ). Το 1ο Pride (νέα περίοδος) στην Αθήνα το 2005 ήταν καρπός αυτού του ανοίγματος.
Πατώντας στις συλλογικές εμπειρίες (μαζικά pride, δράσεις της λοατκι+ κοινότητας, συμμετοχή στους αγώνες) έρχεται από τη δική μου εμπειρία η αυτοπεποίθηση ότι μπορείς να το κάνεις και στο πιο δύσκολο γήπεδο, και εκεί θα βρεις τη δύναμη της κοινωνικής τάξης που μπορεί «…να σπάσει τις αλυσίδες εκεί που δένονται» όπως έλεγε Γερμανίδα επαναστάτρια Ρόζα Λούξεμπουργκ. Μοιάζει μαξιμαλιστικό, αλλά τελικά μπορεί και να είναι το πιο ρεαλιστικό, όταν αναζητάμε στρατηγική ενάντια στην καταπίεση στο χώρο δουλειάς και παντού.
Πολλές φορές αναφέρεται με μηχανιστικό τρόπο ότι η εργατική τάξη πρέπει να στραφεί στη λοατκι+ κοινότητα, λες και είναι πράγματα ξέχωρα. Όμως η σύγχρονη εργατική τάξη έχει ένα τεράστιο λοατκι+ κομμάτι που ζει στους ίδιους ρυθμούς, συνθήκες, μοιράζεται τον ίδιο εργασιακό και κοινωνικό χώρο, τις επιθυμίες να αλλάξουν τα πράγματα.
Μαζί με τις λοατκι+ συλλογικότητες, τα συνδικάτα και η αριστερά έχουν να παίξουν καταλυτικό ρόλο.
Ένα πολύ θετικό παράδειγμα είναι η πρωτοβουλία της ΑΔΕΔΥ, να διεξάγει έρευνα μαζί με ερευνήτριες κι ερευνητές του Παντείου Πανεπιστημίου για το φαινόμενο της σεξουαλικής παρενόχλησης και των σεξιστικών συμπεριφορών στον χώρο του Δημοσίου. Η δημοσιοποίηση – παρουσίασή τους έκανε μεγάλη αίσθηση, ξεσήκωσε συζήτηση μέσα στους ίδιους τους εργασιακούς χώρους και έδωσε αυτοπεποίθηση στις εργαζόμενες να μιλήσουν για τις σεξιστικές συμπεριφορές και σεξουαλικές παρενοχλήσεις.
Δεν μπορούμε επίσης να ξεχάσουμε ότι στην υπόθεση του βιαστή Λιγνάδη, οι (γκέι) φίλοι του μέσα στο υπουργείο τον κάλυπταν, ενώ ήταν τα σωματεία Ηθοποιών (ΣΕΗ) και Θεάματος (ΠΟΘΑ) που έπαιξαν ρόλο στο να δοθεί δημοσιότητα και να περάσει η συζήτηση στους χιλιάδες καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες να μιλήσουν και να ξεσηκωθούν γι’αυτό.
Ένα ακόμη παράδειγμα είναι το Βρετανικό υπερ-σωματείο UNISON και η δουλειά που κάνει εδώ και χρόνια έχοντας ιδρύσει λοατκι+ τμήμα του για να αντιμετωπίσει τον σεξισμό μέσα στο σωματείο, με προτεραιότητα να κερδηθεί εμπιστοσύνη μέσα στην κοινωνική τάξη, όχι στα αφεντικά και τις κυβερνήσεις.
Δεν χωράνε λοιπόν λογικές υποτίμησης και διαχωρισμού των ζητημάτων σε «πρωτεύοντα» και «δευτερεύοντα» ζητήματα, δεν χωράνε αμηχανίες, τα λοατκι+ δικαιώματα είναι ανθρώπινα δικαιώματα!
Έχουμε κάνει βήματα, οι συλλογικότητες της λοατκι+ κοινότητας, τα εργατικά σχήματα και η αριστερά μπορούν να μπουν μπροστά για να τις προχωρήσουν, ώστε να μείνει κανένα λοατκι άτομο αλλά και κανένα καταπιεσμένο άτομο μόνο του στον χώρο δουλειάς και παντού!
